Ilu Polaków-antysemitów gnębiło w taki czy inny sposób ludność żydowską podczas II wojny światowej? Znaczna część zadeklarowanych ideowych Polaków-antysemitów z Drugiej Rzeczpospolitej. Obojętnie czy połowa, czy 1/3 czy 1/5. Fakty-akty antysemityzmu poszły w świat.
http://mr.spock.salon24.pl/668894,prowda-tys-prowda-gross-prowda
Przytoczona opinia jest typowa dla lewackich durni, którzy nie maja zwyczaju kłopotać się poznaniem faktów, gdyż kierują się zasadą „Jeżeli fakty przeczą mojej koncepcji, tym gorzej dla faktów”.
Politycy obozu narodowego, w czasie wojny zaangażowani w walkę z okupantem w Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW), Związku Jaszczurczego czy też Narodowych Sił Zbrojnych (od 1942 r.) udzielali pomocy Żydom bez konieczności zmiany swoich podstawowych poglądów, bowiem dotyczyły one powojennych granic Polski, ustroju, programu polityczno-gospodarczego, relacji z wrogiem oraz sojusznikami. Ci politycy i ich rodziny doświadczali w czasie wojny tych samych powszechnych wówczas rozterek i dylematów – czy pomóc Żydowi proszącemu o ratunek, czy ratować go za cenę bezpieczeństwa swoich najbliższych. Ale te dylematy nie miały bezpośredniego związku z wyrażanymi przed wojna poglądami politycznymi.
A oto dwa przykłady.
- Adwokaci
W chwili wybuchu wojny dziekanem Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie był Leon Nowodworski, jeden z przywódców Stronnictwa Narodowego, wybrany w 1938 roku.
Wybuch wojny spowodował paraliż samorządu adwokackiego.
Po zakończeniu działań wojennych, już na początku października, Okręgowa Rada Adwokacka w Warszawie wznowiła działalność. Ograniczała się ona do rejestrowania strat, udzielania ograniczonej pomocy materialnej, informowania zgłaszających się adwokatów itp.
Władze okupacyjne zakazały działalności i rozwiązały wszelkie organizacje i urzędy polskie. Jednocześnie okupant powołał urząd gubernatora okręgu warszawskiego, w którym istniał tzw. Wydział Sprawiedliwości, sprawujący nadzór nad adwokaturą. Na jego czele stał dr Gollert, który mianował na komisarza, dla reorganizacji adwokatury warszawskiej, byłego adwokata dr. Edwarda Wendorffa. Na przełomie lat 1939/40 Wendorff powołał Radę przyboczną spośród adwokatów warszawskich, byłych członków Okręgowej Rady i Naczelnej Rady Adwokackiej. Byli to adwokaci: Bolesław Bielawski, Jerzy Czerwiński, Leon Domański, Jerzy Gadomski, W. Miedzianowski, Jan Nowodworski, Leon Nowodworski, S. Peszyński, J. Podkomorski, M. Rudziński, M. Skoczyński, B. Suligowski, F. Zadrowski i Leopold Żaryn, Jerzy Czarkowski. Rada przyboczna pełniła rolę opiniodawczą, niewiążącą, bez żadnych uprawnień władczych. Narodowcy, członkowie Stronnictwa Narodowego i Obozu Narodowo-Radykalnego stanowili w tej Radzie przybocznej większość.
Wydział Sprawiedliwości zarządził skreślenie z listy adwokackiej adwokatów-Żydów. Wendorff zażądał od Rady przybocznej opinii w sprawie skreślenia z listy adwokatów narodowości żydowskiej. Członkowie Rady stwierdzili, że nie będą naruszać prawa obowiązującego w II RP. Każdy z członków musiał się wypowiedzieć pisemnie: 14 wypowiedzi było przeciwko, tylko jeden głos był za. Odpowiedzią było natychmiastowe odwołanie Rady przybocznej oraz skreślenie tych adwokatów z listy z zakazem wykonywania zawodu adwokata i sprawowania innych funkcji prawniczych. Kilku adwokatów zostało aresztowanych, Jednym z aresztowanych był dziekan Leon Nowodworski; zmarł na atak serca w 1941 roku. Aresztowany został również jego brat, Jan Nowodworski oraz Bolesław Bielawski, Jerzy Czerwiński, Leopold Żaryn, Jerzy Czarkowski. Czarkowski i Bielawski zginęli zamordowani w obozie koncentracyjnym w Auschwitz.
„Wśród adwokatów zaaresztowanych znajdował się Jerzy Czarkowski, jeden z wybitniejszych prawników młodego pokolenia i jednocześnie znany polityk ONR. Podczas rozmowy z dr Gollertem podjął zasadniczą dyskusje na temat sprawy żydowskiej. Wytworzyła się sytuacja paradoksalna, w której przywódca ONR-u w dyskusji z hitlerowcami staje w obronie Żydów. Czy mógł przypuszczać, ze ten odruch odwagi, ale i determinacji, nie tylko patriotyzmu ale i ludzkiej szlachetności będzie go kosztować pięć lat Oświęcimia?” (W. Bartoszewski, Z. Lewinówna, Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom, 1939-1945, Krakow 1969, s. 116).
Mimo tych represji Tajna Rada Adwokacka nadal wspierała Żydów, udzielając im pomocy materialnej. Jednym z najaktywniejszych członków Tajnej Rady był Witold Bayer, działacz Organizacji Polskiej (tajna struktura utworzona przez młodych narodowców), po wojnie skazany przez komunistów na wieloletnie więzienie. W okręgu śląsko-krakowskim Tajna Rada Adwokacka, reprezentowana przez przedwojennego działacza ONR, dr Juliusza Sas-Wisłockiego, współpracowała ściśle z tajną Organizacją Charytatywna Żydów „Centos”. Wymienieni prawnicy, członkowie przedwojennej Warszawskiej Rady Adwokackiej i Związku Adwokatów Polskich w 1938 roku podpisywali się pod postulatem środowiska o konieczności „odżydzenia adwokatury w Polsce” i w tej kwestii poglądow nie zmienili.
2. Lekarze
Przed wojną dr Felicjan Loth, chirurg, należał do wyższego kierownictwa ONR. Za swoja działalność w konspiracji został aresztowany w lutym 1941 roku. Osadzony na Pawiaku został w końcu 1941 roku lekarzem więziennym. W pamięci więźniów pozostał jako wzorowy lekarz ratujący życie – w warunkach więziennych przeprowadzał skomplikowane operacje chirurgiczne, dostarczał więźniom informacji (grypsy), wspierał plany ucieczek. Pomagał Polakom i Żydom. Wspomina Adina Blady-Szwajgier z Żydowskiej Organizacji Bojowej: „Jego ojciec, profesor Loth był zwierzęcym antysemitą przed wojną. I ci ludzie, rodzice Felka, ukrywali Żydów w swoim domu”.
Przy pisaniu notki autorka korzystała z publikacji:
- Jan Żaryn, Elity obozu narodowego wobec zagłady Żydów, [w] Kościół, Naród, Człowiek, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2012, s. 361-406
- Edmund Mazur, Adwokatura warszawska w 1945 roku, Palestra, nr 1-2/ 2005, http://palestra.pl/old/index.php?go=artykul&id=1511
- S. Brzozowski, NSZ a Żydzi, Nowe Państwo, nr 18-19/2001,
- W. Bartoszewski, Z Lewinówna, Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom, 1939-1945, Krakow 1969, s. 116
- Teresa Prekerowa, Konspiracyjna Rada Pomocy Żydom w Warszawie 1942-1945, PIW, Warszawa 1982
